Czy Terapię Krótkoterminową Skoncentrowaną na Rozwiązaniu (SFBT) można uznać za skuteczne narzędzie w poprawie zdrowia psychicznego i funkcjonowania społecznego?

Jakie dowody naukowe wspierają jej zastosowanie w różnych grupach i kontekstach?

Jeżeli szukasz odpowiedzi – zapraszamy do zapoznania się z wynikami szerokiego przeglądu:

Żak, A. M., & Pękala, K. (2024). Effectiveness of solution-focused brief therapy: An umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Psychotherapy Research, 1–13.

https://doi.org/10.1080/10503307.2024.2406540

Dla zachęty kilka słów wstępu od autorów:

W niniejszym artykule staraliśmy się odpowiedzieć na te pytania, tworząc pierwszą na świecie syntezę przeglądów systematycznych i metaanaliz dotyczących SFBT.

Motywacją do podjęcia się tego zadania była nie tylko ciekawość badawcza, ale też potrzeba dostarczenia dowodów empirycznych praktykom i prawodawcom. Mamy nadzieję, że stworzenie pierwszego „przeglądu przeglądów” w tym obszarze wesprze dążenia do profesjonalizacji myślenia, stosowania i propagowania SFBT.

W artykule przeanalizowaliśmy 25 przeglądów systemowych, w tym 15 meta-analiz, które sumowały wyniki badań zarówno randomizowanych kontrolowanych jak i nierandomizowanych. Nasze wnioski wskazują na wysoką wiarygodność dowodów skuteczności SFBT w sferze depresji oraz ogólnego zdrowia psychicznego u dorosłych. Ta część wniosków oparta jest na wynikach w badaniach randomizowanych kontrolnych, obecnie uznawanych za złoty standard w badaniu skuteczności terapii.

Dodatkowo zidentyfikowaliśmy umiarkowaną wiarygodność dowodów skuteczności w przypadku problemów emocjonalnych, społecznych, medycznych oraz związanych z obrazem siebie i to bez względu na wiek osoby potrzebującej pomocy.  Idzie to wespół z umiarkowaną wiarygodnością dowodów skuteczności dla aspektów specyficznych dla wieku takich jak: adaptacja szkolna, lęki egzaminacyjne oraz tych związanych z parami, rodzicielstwem lub opieką nad innymi.

Dowody naukowe – a szczególnie ich poziom wiarygodności – wskazują też, że terapia krótkoterminowa skoncentrowana na rozwiązaniu przyczynia się do zmiany na poziomie wewnętrznym klienta, szczególnie w jego strefie emocjonalnej, czy obrazie siebie oraz na poziomie relacyjnym, jak: funkcjonowanie społeczne, adaptacja szkolna lub relacje w parze czy rodzinie.

Zaskakująco, analizowane prace wykazywały neutralny efekt w przypadku problemów w sferze zachowań. Wynikać to może z braku koncentracji w badaniach na jednym aspekcie lub z niestosowania metod badawczych, które by ujawniały wskaźniki statystyczne.

Nie zidentyfikowano dowodów szkodliwości podejścia.

Biorąc pod uwagę, że te wyniki są oparte na badaniach prowadzonych w różnych środowiskach oraz kulturach można stwierdzić, że SFBT jest potencjalnie skuteczną terapią dla różnych problemów i różnych klientów.

Andreea Żak oraz Krzystof Pękala są certyfikowanymi psychoterapeutami pracującymi w nurcie SFBT. Są także pasjonatami badań naukowych z doświadczeniem w pracy w uczelniach wyższych.

Żak, A. M., & Pękala, K. (2024). Effectiveness of solution-focused brief therapy: An umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Psychotherapy Research, 1–13.

https://doi.org/10.1080/10503307.2024.2406540